Człowiek wśród ludzi
profilaktyczne warsztaty teatralne
dla osób niepełnosprawnych intelektualnie
opracowanie i realizacja: Anna Miller i Ludwik Lubieński

Praktyka i doświadczenia wieloletniej działalności twórców teatru niezależnego Maszoperia okazały się niesłychanie przydatne w prowadzeniu różnorodnych warsztatowych zajęć teatralnych w licznych środowiskach młodzieży i dorosłych, realizowanych m.in. podczas kolejnych edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Wspaniałych w Tczewie z udziałem osób niepełnosprawnych fizycznie i intelektualnie z całej Europy, a także jako zajęcia wspierające dla osób z niepełnosprawnością umysłową w ramach ogólnopolskiego projektu "Rozwój ruchu self - adwokatów, czyli rzeczników własnych praw w Polsce". Zajęcia o charakterze teatralnym miały na celu przygotowanie uczestników projektu do udziału w konferencjach, spotkaniach i publicznego zabierania głosu - poprzez uświadomienie i wzmocnienie ich umiejętności w dziedzinie komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Ruch self - adwokatów jest międzynarodowym ruchem osób z niepełnosprawnością intelektualną. W ramach tego projektu w terminie 26 - 28.04.2008 roku odbyły sie w Giżycku zajecia teatralne prowadzone przez Annę Miller /techniki teatralne w kreowaniu indywidualnej ekspresji/ i Ludwika Lubieńskiego /improwizacja teatralna jako droga do pogłębienia wiary w siebie/. Zajęcia odbywały się w czterech grupach przez 8 godz. dziennie. Udział wzięły osoby niepełnosprawne intelektualnie wraz z osobami wspierającymi: 40 osób niepełnosprawnych, 10 osób wspierających (instruktorzy z placówek, do których chodzą osoby niepełnosprawne) i 5 do 8 wolontariuszek (studentek). Uczestnikami szkolenia były osoby z: Polic, Gryfina, Tarnowa, Dzierżoniowa, Krosna, Jarosławia, Rymanowa, Żor, Mikołajek oraz Warszawy. Osoby komunikatywne i posiadające normalne kontakty społeczne, tworzące zgraną grupę.

Galeria:

W dniach 8-9 października 2009 r. w Warszawie Zarząd Główny Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (www.psouu.org.pl) zorganizował kolejne szkolenie dla osób niepełnosprawnych intelektualnie pn. "Wystąpienia publiczne" obejmujące kontynuację przygotowania self-adwokatów do udziału w konferencjach i spotkaniach oraz publicznego zabierania głosu. Zajęcia teatralne powierzono ponownie instruktorom naszego Studia. Zajęcia dotykały dwóch teamtów: "Co wyraża moje ciało?" (praca z ciałem) oraz "Współpraca podczas wystąpienia" (współbrzmienie, empatia). W warsztatach uczestniczyło 60 osób niepełnosprawnych i ok 15 osób wspierajacych (3 grupy) z całego kraju. Kazda grupa miała w jednym dniu zajęcia tylko z jednym prowadzącym. Zajęcia, praktyki w naszym założeniu miały stać się przygodą, przeżyciem tu i teraz. Nie chodziło nam jedynie o formę edukacji, ale o istotne, prawdziwe zdarzenie w życiu tak uczestników jak i naszym czyli animatorów zajęć – spotkań. Od pierwszych chwil spotkania jego uczestnicy mieli szansę, a nawet swoisty „przymus” bycia sobą i działania wg własnych odczuć, własnych chęci bez ogladania się na prowadzącego spotkanie, a tym bardziej na tzw. osoby wspierające, które niekiedy z nawyku zawodowego zbytnio starały się o przewodnictwo w grupie eliminując w ten sposób własne wybory osób niepełnosprawnych czyli uczestników. W trakcie zajęć okazało się, że tradycyjne tzw. warsztatowe metody i techniki ćwiczeń teatralnych nie zawsze przydają się w środowisku osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ćwiczenia te należało każdorazowo modyfikować w zalezności od grupy. Dlatego też inspiracją dla tego pełnego twórczej radości wspólnego działania stały się ćwiczenia o charakterze raczej parateatralnym (ruch, akcja, etiudy, zabawy), których istotą była próba odkrywania, znajdywania tajemnicy wewnętrznego, emocjonalnego porozumienia i współdziałania między ludźmi, nawiązywania kontaktu pozawerbalnego, a więc opartego na zrozumieniu, wczuwaniu się w sytuację drugiego człowieka, empatię.

Mottem naszych zajęć uczyniliśmy poniższy fragment z tekstu pt. „Platforma self-adwokatów”, który oddaje problem życia społecznego osób niepełnosprawnych intelektualnie, a tym samym wyznaczył w pewnym sensie sposób prowadzenia zajęć:
   W ostatnich latach na świecie wyraźnie umacnia się pozycja osób z niepełnosprawnością intelektualną jako niezależnych podmiotów mających wolną wolę, aspiracje i siłę, a przede wszystkim prawo wpływania na swoje życie i bezpośredniego uczestnictwa w życiu społecznym. Bezpośredniego, to znaczy osobistego, a nie w cieniu swoich opiekunów lub wręcz za ich pośrednictwem” „Jest to rzeczywiste upodmiotowienie osób z niepełnosprawnością intelektualną, upodmiotowienie, które muszą uznać i honorować nawet ci, którzy w najlepszej wierze reprezentują ich interesy określane według swojego wyobrażenia, doświadczenia i swoich serc” „Osoby niepełnosprawne intelektualnie chcą mieć autentyczną możliwość wpływania na swoje życie, chcą przeżywać i urzeczywistniać wolność, która jest atrybutem godności” „Praktykowanie wolności we wpływaniu na swoje życie okazuje się niezwykłym, silnym i skutecznym bodźcem do rozwoju osobowego człowieka”